Jwand Leek de Dr. Stori

Dr. Kabeer Stori da Lal Mohammad Khan zoy aw da Mirza Mohammad Jan lmsi wa, che pah 1942 z kaal (1321H Sh) da Konar wilayat da Khaas Konar woleswalay da Tanar pah kali ke zayidli de. Da haghay nike Mirza Mohammad Jan da khpul ilm aw pohay pah asas pah tola mintaqah ke shahrt darlod, da haghay dor wa, che pah dagha simah ke zhwond da wakht da raftaar nah der wrosta patay wa, magar Mirza Mohammad Jan lah wakht aw halatow chakha bakhabara aw poh mashr wa, haghay da olsay xaygday da karonow nah ilawah da khpulay kornay mashray ham kolah. Da kornay pah had Pashtana aw pah tbor (qom) Mirdadkhayl di, che pah wrostay Pashtunow ke da Yusufzoyow lah pargnay sara tarl kizhi. Da Konar dagha Yusufzoyow der pakhwa da Swat aw Mardan lah simow chakha daltah raghli wo aw baya pah belabelo simow ke misht aw aabad shwai di. Da Yusufzow tarsangah pah Konar ke Sapay, Momand aw nor der qomona ham zhwond kwi, chawk che lakha da Yusufzoyow pah lar aw bar ke khpala khwaray waray changay lari.

Stori da shpagho khwandaw aw dowo wrono nazawali woror wa, da haghay mashr woror Wakil Abdul Jalil Malang aw kashar woror yai Mohammad Naim Khan nomezhi, che pakhplah simah ke warta porah nom aw shahrt hasil da.

Stori pah khpul zhati (shakhsi) zhwond ke da der sadah mazaj khawand wa, lah insaniyat sara mina da haghay shiar wa, pah ilm aw pohay yi kalak bawar darlod, no chka yi da Pashtunow tarqi aw prmakhtgay yawaze da ilm aw pohay pah hasilolow ke ledah. Lah har cha sara bay yi pah narmah aw khwazhah lejha khabray kawlay. Har cha che bay warsara ledah katal kawal, da Stori lah khabrow chakha yi khwond akhistah. Dase Pashtana bay der kam wi, che Stori Saib yi pah zhwond ledli wi aw da haghay da khw akhlaqo aitraaf bay yi nah wi kray. Haghay da pinzo zamon (Basir Stori, Nasir Stori, Amir Kror Stori, Naseem Khan Stori aw Aimal Stori) aw dowo lawno plar wa, khw lah dway tolo sara yi taloq der dostanah aw da khwond wa, haghay ba umoma ghusa derah kamah kawal, khw che kalah bay khpa shw, no baya bay yi pah khplo asolo kalah ham samjhota (soda bazi) nah kawal, spinay khabray bay yi kawal aw hich khabra bay yi pat aw panah nah kawal. Lah drowgho aw ghyabt chakha yi derah krkah kawal, haghay pah khpulah wina ke der rexhtinay wa aw da khplo malgaro da zrono da satnay lpara bay yi kalah ham da chal wal nah kar nah akhstal. Khah labas aw khah khorak da Stori kamzori wa, da yaw khass aw changzi mazaj chashtan wa, har chah che bay yi khwah shwalo hagha shay bay yi akhstah. Haghay bay will che da saba hich patah nah lagi, pah kar dah che mung lah wakht sara yawchai raftaar wakraw aw da zhwond nah ham nan khwond wakhalo. Haghay kalah ham da piso da gatl aw zakhirah kawal htah nah dah kray. Pah majmoi toghah Xaghalay Kabir Stori yaw piawari narm mazajah aw drond Pashtun wa, chka now warta Pashtunow pah zhwond aw marg der qadr warkray

Kalah che Stori da kor lah darwazay chakha biron qadam kekhdod, no da xwonchi darwaza yi waledah, haghah da khpalay woleswalay (Khaas Konar) pah lomray xwonchi ke daakhal kray shw, da wrookawali nah da haghay lah ktabono sara mina wa, dini uloom yi ham da khpal kali lah mula imam (Faiz Mohammad Ustad) chakha zde kawal aw hamdaghah natijah wa, che har kaal bah pah khpalow hamzolow ke chaw gamah wroanday wow. Da haghay asatazan (xwonki) che bah kalah pah dey pohedal, che da maashom da noro nah ziyat layaqah aw zirak de, no changra tawajoh bah yi warkawal aw baya haghah wraz ham raghlah, che xaghlay Stori da khpal kali da xwonchi nah pah khow aw lwaro nombaro faragh shw aw da noro zde krow lpara yi da Kabul mukha wakrah. Pah Kabul ke xaghlay Kabir Stori da Rahman Baba pah aali leseh ke dakhla wakhistah. Da haghay da zhan pah duniyaghy ke chatk parmukhtgay aw prakhtia wde kawal, che da Rahman Baba pah leseh ke da Afghanistan da belabelo simo nah Pashtana halkan dakhlaydal. Dagha wakht pah tol Kabul ke da Pashtunow lpara yawaze dwah leseh wi, che yowa yi da Rahman Baba leseh aw bla yi da Khushal Khan aali leseh wa, che qabayili Pashtunow bah ham pakeh zde krawal. Stori pah de shpow wrzhaw ke shairi ham payl kraw, khw daghah shairi bah yi da khpal zhan aw malgarow pore mhdodah wa, da shair pah zhabah bah haghway da Pashtun qam da jazbo da estazitob htse kawal, che changa changa wakht tairidal, Stori tah da Pashtun qam da mahromyo ahsas kydah, hamdaghah ahsas haghah pah de majbor kraw, che da satar Khushal aw Hazrat Bacha Khan pah nor zor nazar matalah wakraw. Dey matalay da Stori pah zra aw zhan ke da khpul wols aw khawray mina la ziyata kraw.

Pah kaal 1964 ke che kalah Stori da Rahman Baba da leseh lah dolsum tolgi chakha pah khow aw lwaro nombaro faragh shw, no da larho zde krow lpara yi da Jermani tah da nom intekhab woshw, no hamaghah wa, che da Afghanistan hakomat Stori da larho zde krow lpara Jermani tah walyejw. Haltah yi da Frankfurt pah pohantoon ke da siyasi uloomo, falsafah aw sapohnah matalah payl kraw. Da zde kraw sara sara Stori pah Jermani ke da diro Pashtuno (Afghanano) mohspalin (pohaydnkiyo) sara khpalay rabtay aw arikay satlay aw wakht pah wakht bah yi Pashtuno (Afghanano) tah pah warpazho stonzaw khbray aw ghonday kawal. Lah de sara sara bah yi kalah kalah da Stori pah nom shairi ham kawal.

Da zde kraw sara sara Stori pah Jermani ke da diro Pashtuno (Afghanano) mohspalin (zde kraw palo) sara khpalay rabtay aw arikay satlay aw wakht pah wakht bah yi Pashtuno (Afghanano) tah pah warpazho stonzaw khbray aw ghonday kawal. Lah de sara sara bah yi kalah kalah da Stori pah nom shairi ham kawal. Xaghlay Kabir Stori da Afghanistan nah lah zhan sara da mili aw qami wahdat yaw soch aw da Pashtunow da tarqi yaw khwab wari w. Ham dday soch tarmkha haghway pah kaal 1965 AD ke da Afghani zde kwonko tanzim Afghan Students Association pah nom buniad kayjod aw pah lomri zhal banday yi khwarah warah Afghan zalmay tar yaw biragh landay raghond krawl. Mung da waylay shw, che da Stori woromby shawori siyasi gam wa, che pah porah hosla aw bawar yi portah kraw. Pah 1972 kaal ke xaghlay Stori da yow bal tanzim “General Union of Afghan Students” mashri pah sar wakhistah. Hamda rangah wrzh tar wrzah da Stori da minanaw halqah ziyata kyda aw dlai dlay Afghanano (Pashtuno) lah haghay sara rabtay payl kraw

Kah yo khwa da tanzim saazwi pah baher ke Stori da khpel siyasi zhond aghaz krawl wo, no bal khwa yay da khayal wa, chay da fikr da malgaro halqa norah ziyata aw prakhta kray. Pah kaal 1973 ke haghwai da Alman ghwazh radio pah Pashto chaneh ke wazifa tarlasa krawah aw da Pashto chaneh toli zimah warye yay pah sar wakhista. Daltah da Stori mulaqatoon aw leednay lah dasay beshumar khalko sara woshool, chay haghay tah yay da fikr nory lari pranista. Haghay zhond nor da nezday nah waktlow, haghay tah da khpel qami wujood da nashtwali pah shidat sara ehsas woshaw, chakah no da Hazrat Bacha Khan aw Ajmal Khtak da afkaro mutalaa yay pael krawah. Dday dwaaro mashrano afkaro Stori pah day natijah warsaw, chay da Pashtuno da worosta patay kidaw asli lamal aw alat da haghwai bi etfaqay dah.

Da pohantoon pah shpo warzho ke lah Stori sara da Pashtuno arayki ziyati shway wai, pah daghay Pashtuno ke da zdeh kro palo pah gadoon nor siyasi kasan ham shamil wo, chakah no Stori da aresina waballah chay pah Europe ke khpal malgri sara raghoond kray aw yo dasay pleet farm (tanzim) jorr kray, chartah chay lar aw bar Pashtana khpli jargay markay wakray shi aw khpal ghwazhona nchewalo tah wrosi. Hamda dday lamal wgrzida chay haghay lah khpal malgaro sara arayki tingi krawai aw tar dair ghor aw fikr warosta yay da Pashtuno tolneez walsuliz gond Pashtoons Social Democratic Party bunyad kikhood. Dday gond da karnlarai lparah Stori da tolo Pashtuno fikr, kah da lar di aw kah da bar, pah pam ke niwali wo. Pah prdi hewad ke khpal gond jorr kawal chai amah aw sada khbrah nah wah, chakah no lah Stori sara da Pashtuno rabtay ziyati shway.

Da Pashtuno da tolneez walsuliz gond (PSDP) da jorr kawal nah warosta Stori da lari aw bri Pashtunkhwa lah qam parsto mashrano sara da arayko silsila pael krawah. Haghay da shakhsiyatoo par zay da nazari marstah wakrawah, chakah no har Pashtun mashar tah yay ehtiram warkawo. Kom mashrana chay pakhpalah Jermani tah larawol, haghwai yay khpal ghoondawo aw konferansoono tah rawoblal aw chayni ashkhaso tah yay da gond lah khwa blnay warkrawai, chay pah dwai ke da mohtaram mashar Muhammad Afzal Khan Lala namah pah zangari toghah da yadawne wros dah, chay da (PSDP) gond da lomri konvenshion lparah Jermani tah wobal shw. Haghway lah zan sara yo nowi soch Jermani tah yorawol aw haghah da Pashtuno qami wahdat wa, chay da Pashtun Social Democratic Party pah amal ke dday nazar lparah qadam aixoodli wa, ya’ni da lari aw bri Pashtunkhwa Pashtana pah masawi toghah pah dday gond ke khpli ahday aw brakha drloda.

Xaghalay Stori da khpel da zhond pah parao ke da siyasi fikr khawand wa, nomwayi da landayno tolnawo mashar aw larchood patai shway.

1965 kaal: Afghan Students Association, Frankfurt (da Afghani mohsileen tolunah)

1972 kaal: General Union of Afghan Students, Frankfurt (da Pashtuno aw Balochow da azzadi tolunah)

1976 kaal: National Liberation Union of Pashtun and Baluch, Frankfurt

1985 kaal: Pashtun Cultural Association da Pashtuno kulturi tolunah Jermani

1993 kaal: Pashtun Kor, Jermani

1998 kaal: da Pashtunkhwa da pohne dira, Peshawar

2003 kaal: Pashto adbi hunri tolunah, Kunar

Lah day harsah sara da xaghalay Kabir Stori da shair da leklow silsila ham rawana wah, haghay yo amali mubarez wa aw pah har arix yay da Pashtunwoli ghwazh khwrawl ghwtal, pah khpalah tola shaayeri ke yay da Pashtun qam gham zrayli. Da wakhtonaw da tartib matobeq da xaghalay Stori adbi aw siyasi ziar tah mwongh dasay katli shw:

1972 kaal: Suparghai miyashtny (Jermani)

1976 kaal: Awls Ghazh miyashtny (Jermani)

1978 kaal: Peer Rowshan miyashtny (Jermani)

1985 kaal: Lamba miyashtny (Jermani)

1986 kaal: Da Khyber Wurhma miyashtny (Jermani)

1986 kaal: Pashtunkhwa Mahalny (Jermani)

Sakrota: (She’ri Tolga) Chapkaal 1976, Jermani

Pashtunkhwa: (Da Mazaminu aw She’ri Tolga) Chapkaal 1977, Jermani

Wera: (Sapohna) Chapkaal 1985 Dohum Zal 1990 Jermani Drem Zal 2001 Peshawar

Da Hoshyaartiya da Kulturi Buno Telah: (Sapohna) Chapkaal 1978 Jermani

Da Wera Telah: (Sapohna) Chapkaal 1985, Jermani

Zhondi Khayalonah: (She’ri Tolga) Chapkaal 1997 Peshawar, Pashtunkhwa

Da Qalam Torrah: Chapkaal 1999, Peshawar, Pashtunkhwa

Da Hoshyaartiya Telah: (Sapohna) Chapkaal 2000, Peshawar, Pashtunkhwa

Zhabsapohna: (Sapohna) Chapkaal 2000, Peshawar, Pashtunkhwa

Sandariz Pegham: (She’ri Tolga) Chapkaal 2002, Peshawar, Pashtunkhwa

Da Hoshyaartiya Kulturi Be Plwah Telah: (Sapohna) Chapkaal 2004, Peshawar, Pashtunkhwa

Da Paidayeshti Buno Da Hoshyaartiya Telah: (Sapohna) Chapkaal 2004, Peshawar, Pashtunkhwa

Khwazhe Masray: (She’ri Tolga) Chapkaal 2006 (Da Stori Wafat Nah Chow Wrzhe Wrostah Chap Shaw)

Khwab Mana: (Sapohna) Da Chap Landa

Taarikh gawah de, che kom khalk da khpul qam da sokalai aw tarqai lpara gamona akhli, no da haghway makh ta khandoona khamkha raazi. Pah nazdey dor ke da Hazrat Bacha Khan zhwond zmoong lpara kha belgha da, cha cha da zhwond derey brakha pah jail ke pah dey gunah tera krah, che hagha da Pashtun qam da haq khbra kawal. Xaghli Dr. Kabir Stori ham dade lway aw azem qami mubarez Bacha Khan da lare spahi wa, chka no warta da deyro qwatono stargay way. Haghay che kalah pah 1982 ke Peshawar tah da khplay kornay aw malgaro da ledlo pah ghraz raghay, no lakha da noro qami mashrano graftar kray shaw aw jail tah walyejl shaw aw taqreeban atlash miyashte qayd yi da Pakistan pah belabalo jailono ke ter krah. Hammadagh qayd Stori tah asal haqiqatona pah guta krah, haghay lah qam parsto mashrano sara lah nazdai nah leda kata krah aw pah de poh shaw, che haqoona da qurbani nah parta las tah na shi rawar keda keday. Da jail dagha shpay wrzay bay Stori tal yadawlay, chka che cherey haghay da qam da khidmat pah badal ke zindan (bandi khana) na way ledlay, no Stori bay da zhwond lah sakhto chakha nakhbara wa, no hammadagh stonzo aw krawawona wo, che Stori tah yi norah hosla warkrah aw da qam aw milt khidmat tah pah dagha mala watalah.

Da Stori pah mazaj ke naqarari wa, daday wajah da wa che haghay da Pashtun qam da sokalai aw wahdat khwabona leedal, khw khwab “khwab” way, pah amal ke haghay tah da haghay krawawono aw stonzawo ahsas wa, kom che Pashtun qam da payrow payrow warsara makh da. Da qam gham haghay khanda tah na prexudaw, no da fikr da badlown lpara bay der zyat sigrate chasal, tar da hada che pah shpa aw wraz ke bay chaw chaw daby tash krah. Da haghay gotay bay soziday, khw Stori tah bay yi ahsas nah keday, chka da haghay pah zra ke darwona wa aw dagha darwona Kabir Stori khwab tah ham na prexudah. Haghay che bay kalah lah khpalaw malgaraw aw dostanaw sara pah majlis ke nast wa, no khwab bay ham tra patay wa aw pah shpow shpow bay yi shogray kolay. Da umar pah akhri kalono ke kalah che da zra lah naroghi chakha khbar shaw, sigrate yi ham pakhplah prexudah, khw dagha logaw Dr. Kabir Stori pah zra ke kor krah wa. Haghay da zra narog shaw, chaw chal pahrai da zra dora (hamla) raghlay, khw la yi pora nah wa raghlay da naroghi pah dagha hal ke dray chal Pashtunkhwa tah raghay, pah Pashto alami conference, da Pashtuno pah qomi jirgay, da Pashto pah narewali convention aw noro narewali aw maqami ghondaw aw dastaraw ke yi amali gudon wakrah, da tolo qami mashranaw, shairanaw, adibanaw aw aam awlas sara yi awzday awzday markay wakrah

Dadai dor lah luyo sha’irano Rahmat Shah Sayel aw Ajmal Khtak sara yi da zra khbray wucheralay aw daltah da Pashto zhabay aw Pashtun qam da har khadam zay tah lar aw da nazar tabadlah yi warsara wakrah. Der klonah pas yi da khpul kali Khaas Konar (Tanar) silonah ham wakral. Da zhwond pah wrostay wrzhaw shpaw ke haghah dowmrah fa’aliat charghundaowah lakha chay haghah khpal harcha rangaray, chay kalah waps Jermani tah laraw, no naroghi yi ziyata shwah. Pah dai doran ke chaw chal roghton tah da ilaj lpara warsol shw aw lah roghton chakha bairta khpul kor tah rawastay shw. Chawarum April kaal 2006 da lway aw azem Stori da zhwond wrostay shpa wa. Da zhwond dagha wrostay shpa yi da khpul kor da ghroy aw khpul malgari aw khpalwan Haji Saib Fazlur Rahman sara pah khbrw shogir krah, khw pah chawarum April dasahar pah mahal (5) baje da margh astazi da haghay da kor darwaza watokolah aw da Pashtno dagha zalandah Stori da tal lpara pah abadi khwab waydah aw lah madarah pryawot.

Inna Lillahi Wa Inna Ilaihi Raji’oon

Arowachad Dr. Kabir Stori dah kaal Dori da miyashti pah 17 netah da Jumai pah wrzh chay 2006 AD kaal da April da owomi neti sara samoon khori da Konar wilayat pori tarli da Khaas Konar woleswalay da Tanar pah kali ke pah khpulah plarnay hdiray ke pah der dranawi sara chay gan shumar siyasatwalo, pohanu, likwalano, sha’irano, aw da Stori pah zarghono minawalo da owkho pah toyolaw sara khawro tah wasparal shw.

Stori mar shw, khw mar nah da, da haghay nom da haghay zyar bah da qam khidmat pah hawala tol umr yadawli shi. Da haghay da sha’rono ahngona bah har wakht da Pashtunkhwa pah lar aw bar ke zamzamay kwi, awos da haghway da kshranaw aw da fikr da malgaro zimah wari jozay shi, chay dadagha tahreek pah waranday botlo ke tar har cha makhkay shi.

Kah zama Stori pah qabar chayray rashay

Pah Pashto ratah dua krah pray min yam